11.12.2013 tarihli 28848 sayılı “Maddelerin Ve Karışımların Sınıflandırılması, Etiketlenmesi Ve Ambalajlanması Hakkında Yönetmelik”te yer alan ifadeye göre;

“Ek-2’nin üçüncü bölümünün 3.2.1 numaralı başlığında yer alan koşulları karşılayan madde veya karışım içeriyorsa, ek-2’nin üçüncü bölümünün 3.2.2 numaralı başlığına uygun olarak dokunsal tehlike uyarıları ile donatılır.”

Dokunsal Uyarı Sembolü, özellikle görme engelli kişiler için aşağıda belirtilen ürünlerde, güvenli kullanımı sağlamak amacıyla kullanılan kabartmalı ve hissedilebilen bir semboldür.

Sembol SEA kapsamındaki ürün grupları için geçerli olup kapsam dışı olan ürün grupları aşağıdaki gibidir;

3.2. DOKUNSAL UYARILAR

3.2.1. Dokunsal uyarı bulunması gereken ambalajlar

Kamuya tedarik edilen ve

– akut toksik, cilt aşınma, eşey hücre mutajenitesi Kategori 2

– kanserojen Kategori 2

– üreme sistemi toksisitesi Kategori 2

– solunum hassaslaştırma veya BHOT Kategori 1 ve 2

– aspirasyon zararı veya yanıcı gazlar, sıvılar ve katılar Kategori 1 ve 2 olarak sınıflandırılan madde ve karışımların ambalajlarında, ambalajın özelliğine ve kapasiteye bakılmaksızın bir dokunsal uyarı bulunur.

3.2.2 Dokunsal uyarılara dair kurallar

3.2.2.1 Bu kural, yalnızca “alevlenir aerosoller. Kategori I” veya “alevlenir aerosoller, Kategori 2” olarak sınıflandırılan ve etiketlenen aerosoller ile taşınabilir gaz muhafazalar için geçerli değildir.

3.2.2.2. Dokunsal zararlılık işaretlerine dair teknik usul ve esaslar, tadil edilen sekli ile “Ambalajlama – Dokunsal Tehlike İşaretleri – Kuralları” na ilişkin TS EN ISO 11683 Standardına uygun olmalıdır.

Gözleri görmeyen ve kısmen gören kişiler tarafından ambalajların yüklenmesi, indirilmesi ve kullanılmasında bu kişilerin ambalajlarda zararsız veya tehlikeli madde veya mamul bulunduğundan emin olmaları güç veya imkansızdır.

Bu tehlike işareti, gözleri görmeyen ve görme özürlü kişiler için, sunulmasında basit, yeri bakımından mümkün olduğu kadar tutarlı, öğretilmesi ve öğrenilmesi kolay bir işaret olup tanınma güvencesi sağlar.

Bu standardın 4. Başlığı olan GENEL KURALLAR’a göre; Ambalajın tam olarak açılmasından önce hissedilebilmesi için, dokunsal tehlike işareti, cam şişeleri koruyan mukavva kutu gibi ikincil ambalajlar üzerine değil ambalâj üzerine yerleştirilmelidir.

Bu standardın 6.1 Başlığına göre sembolün boyutu ‘’Gerekli yerin bulunması halinde normal sembol (Madde 6.2) kullanılmalıdır. 9 mm’ye küçültülmüş sembol (Madde 6.3.1) yalnız normal sembol için gerekli yer bulunmaması halinde kullanılmalıdır. Üç nokta sembolü (Madde 6.3.2) yalnız 9 mm’lik sembol için gerekli yer bulunmaması halinde kullanılmalıdır. 3 mm’lik sembol (Madde 6.3.3) yalnız üç nokta sembolü için yer bulunmaması halinde kullanılmalıdır.’’

6.2 – NORMAL BÜYÜKLÜK

Sembol, köşeleri mümkün olduğu kadar sivri olan eşkenar bir üçgendir (Şekil 1).

Köşelerde kenarlar mümkün olduğu kadar birleştirilmelidir. Kenarlar arasındaki aralık, mümkün değilse, 1,0 mm’den fazla olmamalıdır.

Kenar uzunluğu, L, 18 ± 2 mm olmalıdır.

Bu üçgen genişliği B, 1,7 mm ± 0,2 mm olan bir çerçeveden ibaret olmalıdır.

Çerçeve kesitinin yüksekliği, H, 0,25 mm ile 0,5 mm arasında olmalıdır.

Çerçeve kesitinin minimum alanı ½ H x B olmalı ve kesitin şekli ise meselâ dikdörtgen (Şekil 1, Kesit AA) veya diğer herhangi bir geometrik görünümde olabilir.

6.3 – KÜÇÜLTÜLMÜŞ SEMBOL

Küçültülmüş boyutlarda üç sembol kullanılabilir. 6.3.1 – 9 mm’lik Sembol Sembol, köşeleri mümkün olduğu kadar sivri olan eşkenar bir üçgendir (Şekil 1). Sembol bir çerçeve halinde veya dolu bir üçgen halinde olabilir.

Köşelerde kenarların birleştirilmesinde, kenarlar arasındaki aralık, mümkün olduğu kadar 1,0 mm’den fazla olmamalıdır.

Kenarların uzunluğu, L, 9 mm ± 1 mm olmalıdır.

Sembol bir çerçeve halinde olduğunda, çerçevenin genişliği, B, 1 mm ± 0,2 mm ile 0,5 mm arasında olmalıdır.

Çerçeve kesitinin minimum alanı ½ H x B olmalı ve kesitin şekli ise meselâ dikdörtgen (Şekil 1 kesit AA) veya diğer herhangi bir geometrik görünümde olabilir.

Sembol dolu bir üçgen halinde ise kesitin yüksekliği ve çevresinin eğriliği (contour) bir çerçeve oluşturacak şekilde olmalıdır. 6.3.2 – Üç Nokta Sembolü Her biri kesik koni şeklinde üç nokta bir daire üzerine eşit aralıklarla yerleştirilmelidir (Şekil 2).

Her bir noktasının çapı 2 mm ± 0,2 mm olmalıdır.

Kesitin yüksekliği, H, 0,25 mm ile 0,5 mm arasında olmalıdır.

Herhangi iki noktanın merkezleri arasındaki uzaklık, D eşit ve 3 mm ile 9 mm arasında olmalıdır.

6.3.3 – Üç mm’lik Sembol Sembol, köşeleri mümkün olduğu kadar sivri olan eşkenar bir üçgendir (Şekil 1). Sembol dolu bir üçgendir.

Kenarın uzunluğu, L, 3 mm 0+1 mm olmalıdır (3 mm’den az ve 4 mm’den çok olamaz).

Çerçeve kesitinin yüksekliği, H, 0,25 mm ile 0,5 mm arasında olmalıdır.

Bu standardın 7.1 Başlığına göre Dokunsal tehlike işareti, diğer kabartma şekillerle karıştırılmayacak şekilde yerleştirilmelidir.

Bu standardın 7.2.1 Başlığına göre Her tehlike işaretinin tamamı, düşey tutma yüzeyinde Şekil 3’de gösterilen aralõkta, kenara yakın ve üçgenin tepesi ambalaj tabanından 50 mm’den daha yukarıda olmayacak şekilde yerleştirilmelidir.

7.2.2 – Özel Haller 7.2.2.1 – Genel Aşağıda belirtilen ambalajlara dokunsal tehlike işareti, teknik olarak mümkün olmayan haller dışında, aşağıdaki gibi yerleştirilmelidir. Aksi halde Madde 7.2.1’deki genel kurallar uygulanmalıdır. 7.2.2.2 – Aerosol Ambalâjı Dokunsal tehlike işareti aerosol ambalâjının aerosolu çalıştırmak için parmakla basılan yüzeyine yerleştirilmelidir. Bu yüzey (çalıştırma butonu veya içinden püskürtme yapılan üst başlık), mamulün normal kullanımı sırasında çıkarılmayan, ambalâjın ayrılmaz bir parçası olmalıdır.

7.2.2.3 – Yanıcı Gaz Kapları İçindekiler ancak belirli bağlantılar veya fitingler takıldıktan sonra kullanılan gaz kaplarının bu bağlantılarına veya fitinglerine ait somut karakteristikler dokunsal tehlike işareti olarak kabul edilmelidir.

Üstünün şekli EN 417’ye uygun olan sızdırmaz olarak kapatılmış gaz kapları için bu üst şeklinin somut karakteristikleri dokunsal tehlike işareti olarak kabul edilmelidir. 7.2.2.4 – Tam Açılan Yeri Bulunan Plastik Ambalâj (Enjeksiyon Prosesi) Dokunsal tehlike işareti ambalâjın tutma yüzeyinde, açılan yerine mümkün olduğu kadar yakın bir yere yerleştirilmelidir.

7.3 – TABANI OLMAYAN AMBALAJ

Tüp ve kartuşlarda tehlike işareti tüp ağzının etrafında düzenli aralıkla, aşağıdaki şekilde omuza yerleştirilmelidir: Nokta ve üçgenler tüp ağzı etrafında eş merkezli bir daire üzerine aralıklı olarak yerleştirilir; yerleştirme düzenli olmalı (üçgenin bulunduğu bir alanı takiben düz bir alan), her üçgenin tepesi tüpün dışına dönük olmalıdır (Şekil 4’deki örnek).

Tabanı olmayan diğer ambalâjlarda tehlike işareti, tutma yüzeyine imalâtçının uygun gördüğü şekilde yerleştirilmelidir.

7.4 – KÜÇÜK AMBALAJ

Tehlike işaret (ler) imalatçının uygun göreceği şekilde tutma yüzeyine yerleştirilmelidir.

8 – DOKUNSAL SEMBOLÜN KALICILIĞI

Tehlike işareti normal kullanma şartları altında beklenen kullanım süresi boyunca dokunma ile algılanabilir özelliğini korumalıdır.